ششمين همايش سالانه گروه تخصصي شهرسازي خراسان رضوي با حضور جمعي از اعضاي هيأت مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي و با شركت  350 نفر از مهندسين شهرساز و دانشجويان اين رشته با رويكرد شهرسازي و شهر ايمن از سوي سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي پنجشنبه شب در هتل پرديسان مشهد برگزار شد.

73 شهر خراسان رضوي نيازمند ارزيابي فني در حوزه شهرسازي است

به گزارش روابط عمومي سازمان معاون هماهنگي امور عمراني استانداري خراسان رضوي در اين همايش گفت:  73 شهر اين استان نيازمند ارزيابي فني است و گفت: ضروري است مهندسان شهرساز به بخش بازنگري و ارزيابي فني اين شهرها ورود كرده و نتيجه ارزيابي خود را در اختيار مسئولان قرار دهند.

مهندس محمد مقدوري تصريح كرد: لازم است از وجود 250 مهندس شهرساز در استان با همكاري شهرداري ها به عنوان متوليان مستقيم، در بررسي عرصه هاي شهرسازي در شهرها به لحاظ شاخص هاي يك شهر ايمن استفاده شود.

وي بيان كرد: مهندسان شهرساز خراسان رضوي مي توانند ارزيابي هاي خود از نحوه شهرسازي در شهرهاي مختلف استان بدون تعارف در اختيار مسئولان قرار دهند تا آخرين وضعيت شهرسازي شهرهاي استان از ديدگاه مهندسي و كارشناسي، تبيين و شهرها رتبه بندي شوند.

معاون استاندار خراسان رضوي خاطر نشان كرد: متاسفانه بعد از اينكه شهرها رشد كردند؛ تبديل به مادر شهرها شدند و اگر اين شهرها به درستي مديريت نشوند به مرحله اي مي رسند كه در قالب آفت شهرها ادامه حيات مي دهند و باز اگر آفت شهرها به درستي درمان نشوند، تبديل به مرده شهرها مي شوند.

مهندس مقدوري افزود: متاسفانه مشهد مقدس با مشكلات عديده اي در شهرسازي بويژه گسترش حاشيه نشيني مواجه است به طوري كه جمعيت حاشيه نشين در اين شهر از 580 هزار نفر در سال 82 به يك ميليون و 200 هزار نفر در سال جاري رسيده است.

وي آلودگي هواي مشهد به عنوان دومين كلان شهر آلوده كشور، معضل ترافيك، مشكلات مربوط به محيط زيست، زيربناها و روبناها و آب را از مسائلي برشمرد كه مي تواند شاخص هاي يك شهر ايمن يا سالم را تحت تاثير قرار دهد.

معاون استاندار خراسان رضوي گفت: سه ركن اساسي براي شهر ايمن، جراي قوانين و ضوابط، برقراري عدالت اجتماعي و مشاركت شهروندان است.

مهندس مقدوري با بيان اينكه در حوزه قوانين و ضوابط با چهار متولي مواجه هستيم، افزود : نخستين گروه از متوليان، مجريان قانون هستند زيرا در موضوع شهرسازي ضوابط و مقررات از ناحيه خود مجريان قانون به خوبي اجرا نمي شود.

وي افزود: امروز در كلان شهرهاي كشور تخلف از ضوابط و مقررات شهري به شدت از ناحيه مجريان قانون انجام مي گيرد و فروش تراكم به عنوان يك راه درآمدي در شهرها از جمله بيشترين تخلفات از ناحيه مجريان قانون است و اگر حفظ حقوق شهروندي و رعايت قوانين از ناحيه مجريان قانون اعمال نشود، نمي توان به ايجاد يك شهر ايمن اميد بست.
وي ادامه داد: شهروندان؛ گروه دوم اجرا كنندگان قانون را شامل مي شوند كه بايد رعايت قانون چه در ارتباط با مقررات ساختمان و چه در ارتباط با ساير مسائل شهروندي از جمله مقررات راهنمايي و رانندگي و مصرف انرژي و نظير آن از سوي آنان مورد بررسي قرار گيرد.

وي گفت: بعد از شهروندان در ارتباط با اعمال قانون؛ فرهيختگان جامعه هستند كه بايد الگوي مردم و مسئولان در اين زمينه باشند زيرا اگر قرار است تخلفي رخ ندهد بايد ابتدا اين مهم از ناحيه فرهيختگان اتفاق افتد و شهر ايمن بايد توسط آنان ساخته شود.

معاون استاندار خراسان رضوي بهنگام شدن قوانين متناسب با نيازها و مقتضيات روز، رفع نارسايي ها در عرصه قانون را از ديگر مواردي برشمرد كه در ساختن يك شهر ايمن ضرورت دارد.

وي ادامه داد: رعايت عدالت اجتماعي از ديگر موارد ضروري براي ساختن شهر ايمن است لذا اگر مسئولي به فردي اجازه ساختن يك آپارتمان 30 طبقه را مي دهد عدالت اجتماعي حكم مي كند كه اجازه ساخت همين تعداد طبقه را به فرد ديگري نيز بدهد؛ اما در اساس ساختن چنين ساختماني خلاف مقررات شهرسازي است و اعمال قانون نسبت به همه بايد يكسان باشد.
وي گفت: اگر امروز عدالت اجتماعي در اعمال ضوابط و مقررات به هر دليلي خدشه دار شود ديگر نمي توان به داشتن فردايي روشن و كشوري موفق و جامعه ايمن اميد داشت.

معاون استاندار خراسان رضوي مشاركت شهروندان بويژه فرهيختگان در ايجاد يك شهر ايمن بسيار ضروري دانست و گفت: زماني مي توانيم صحبت از مدينه فاضله در يك شهر داشته باشيم كه همه مردم مشاركتي كامل در عرصه هاي مختلف تصميم گيري و مراحل اجرايي طرحهايي كه مورد نياز جامعه است، داشته باشند به شرط آنكه اعمال قوانين و مقررات توسط مجريان به خوبي انجام شده و عدالت اجتماعي در جامعه برقرار باشد.

** وجود مهندسان كاردان در مشهد

رئيس سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي نيز در اين همايش گفت: در شهر مشهد پروژه هاي عمراني متعددي با مبالغ چند ميليارد توماني توسط دولت و شهرداري در حال اجراست و در كنار آن مهندسان شهرساز كاردان و مجهز به علم روز زيادي در استان وجود دارند.

مهندس مجيد توتونچي افزود: در شهرهاي بزرگي مانند مشهد، مردم مهندسان شهرساز را به شهرسازي سوق مي دهند اما در مقابل افرادي در نقاط حاشيه يا مناطق كمتر توسعه يافته شهرها مشغول سوداگري در اين حوزه هستند، در نتيجه در فعاليت هاي مربوط به شهرسازي تعادلي برقرار نيست.

وي بيان كرد: دليل بروز سوداگري عده اي در ساختمان سازي، نبود طرح تفضيلي به روز و مطابق با نياز امروز جامعه در شهر مشهد است لذا براي داشتن شهر ايمن در اتبدا بايد تهيه طرح تفضيلي جديد براي مشهد در دستور كار قرار گيرد.
وي اظهار كرد: طرح تفضيلي قديمي شهر مشهد پر از تبصره و ماده است و مشخص نيست كه تراكم فروشي يا بلندمرتبه سازي در اين طرح به چه صورت تبيين شده است.

رئيس هيأت مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي گفت: نقشه هاي مربوط به ساخت و ساز در شهر مشهد با قوانين سازگاري ندارد و به رغم اينكه مشهد يك شهر مذهبي و فرهنگي است، رتبه آن در حوزه تطابق شهرسازي با ماهيت فرهنگي ، بسيار پايين است

مهندس توتونچي افزود: طرح تفضيلي مشهد نيازمند بازنگري است و با تهيه طرح جديدي از اين قسم، بسياري مشكلات سازمان نظام مهندسي در بحث ساخت و سازها برطرف مي شود

وي با اشاره به رويكرد علم گرايانه سازمان نظام مهندسي خراسان رضوي گفت: پياده سازي نگاه علم گرا در امور نظام مهندسي از طريق برگزاري همايش ها، دوره هاي آموزشي حضوري و مجازي براي بروزرساني دانش و كاربردي كردن حرفه مهندسان و دانش آموختگان در حال انجام است.

**نقش مردم و مهندسان شهرساز در طرح جامع شهري ديده نشده است

معاون شهرسازي و معماري شهرداري مشهد نيز گفت: نقش مردم و مهندسان شهرساز در طرح جامع شهري مشهد به حد لزوم ديده نشده و اين مساله روند اجراي طرح را با مشكل مواجه مي كند.

دكتر محمد رضا حسين نژاد افزود: يك شهر ايمن با رعايت همه اصول شهري ابعاد مختلفي دارد كه اين ابعاد بايد در تهيه طرح جامع شهري مورد توجه قرار گيرد و براي داشتن شهر ايمن بايد از مردم، نخبگان و مهندسان حوزه شهرسازي كمك گرفته شود.

وي بيان كرد: شهرداري تدوين گر طرح جامع يا طرح تفضيلي نيست، بلكه مجري طرحهاست لذا اگر فرد يا ارگاني طرحي را تدوين مي كند بايد ابعاد مختلف اجرايي شدن آن را نيز ببيند.

وي با اشاره به جامعيت داشتن مشكلات مربوط به طرح هاي جامع شهري در كل كشور اظهار كرد: اگر طرح جامع شهري هم به خوبي تدوين شده باشد، ميانگين تحقق پذيري آن در شهرهاي كشورمان كمتر از 25 درصد است.
معاون شهردار مشهد يكي از مهمترين اركان طرح جامع را تهيه زمين برشمرد و گفت: در خلال اجراي طرح جامع شهري، در عرصه زمين هاي دولتي با مشكل مواجه هستيم زيرا در تملك زمين ها نياز به اعتباري بالغ بر 900 هزار ميليارد ريال است كه شهرداري اين ميزان اعتبار را ندارد.

معاون شهردار مشهد گفت: مشكلات اساسي در اجراي طرحهاي شهري وجود دارد كه بايد براي آنها راهكار ارائه گردد، بايد از بخشي نگري پرهيز شود؛ دقت لازم در عرضه و تقاضا مبذول و اجرايي شدن طرح هاي جامع و تفضيلي در شهر تضمين شود.

** جايگاه مهندسان شهرساز در بدنه سازمان نظام مهندسي بايد ارتقا يابد

رئيس گروه تخصصي شهرسازي سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي نيز گفت: براي بهره مندي از نيروهاي متخصص و رفع مشكلات در حوزه شهرسازي، جايگاه مهندسان شهرساز در بدنه سازمان نظام مهندسي بايد ارتقا يابد.

دكتر علي همايي فر اظهار كرد: در كل كشور و به تبع آن در استان خراسان رضوي در جايگاه شهرسازي روند رو به رشدي مشاهده مي شود كه اين رشد با كثرت دانشجويان در اين عرصه قابل مشاهده است.

دكتر همائي تصريح كرد: با اينكه مشهد دومين شهر كشور به لحاظ برخورداري از دانش آموختگان رشته مهندسي شهرسازي است اما هنوز استان خراسان رضوي در حوزه شهرسازي وابسته به شوراي مركزي بوده و در تصميم گيري ها مستقل نيست.

وي اظهار كرد: از سوي ديگر در انتخابات سازمان نظام مهندسي و چيدمان اعضاي تصميم گيرنده به كثرت افراد هر رشته برمي گردد نه به اهميت آن رشته، در حالي كه شهرسازي ديگر از يك موضوع گذشته و نزديك به بحران رسيده اما هنوز به اين مساله توجه لازم نمي شود.

وي بيان كرد: هرچند توجه به بخش شهرسازي در سازمان نظام مهندسي روند رو به رشدي داشته اما آهنگ اين رشد كند بوده است؛ در حالي كه در چهار بند از اهداف عالي سازمان نظام مهندسي صراحتا به موضوع شهرسازي و معماري اشاره شده؛ لذا تقويت بدنه شهرسازي در اين سازمان ضروري است.

**بخشي از مهندسان شهرساز در رشته هاي غيرمرتبط فعاليت دارند

رئيس انجمن صنفي مهندسان شهرساز خراسان رضوي نيز در اين همايش گفت: تاكنون 250 پروانه اشتغال براي مهندسان شهرساز در استان صادر شده است كه نشان مي دهد بخشي از مهندسان شهرساز به دلايل مختلف در حرفه هاي غيرمرتبط مشغول به فعاليت هستند.

مهندس محمد خسروشاهي افزود: رشته شهرسازي در بسياري از حوزه هاي اجرايي كاربرد دارد و اين ظرفيت علمي موجود در حوزه شهرسازي خراسان رضوي مي تواند در راستاي اقتصاد مقاومتي، بهبود اشتغال و بهبود نظام مديريت و برنامه ريزي موثر واقع شود.

وي بيان كرد: برنامه ريزي شهري با روستايي عجين است و دو جزء جدايي ناپذير مي باشند و شالوده برنامه ريزي منطقه اي و شهري را شكل مي دهند اما بخشي از شكل گيري روستاهاي اطراف شهر مشهد ناشي از خلاء مديريت اصولي و نبود مكانيسم كنترل و استفاده از نيروهاي تخصصي در اين حوزه است.

وي اظهار كرد: ه بستر فني و كارشناسي در تصميم سازي و تصميم گيري در حوزه شهرسازي وجود ندارد و در اين زمينه نياز به مهندسان شهرساز متخصص هستيم.

** پروژه فضاي شهري- جامعه ايمن

عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان خراسان رضوي نيز در اين همايش گفت: پروژه جامعه ايمن با شاخص هاي تبيين شده اولين بار در شهر ليدكپينگ سوئد اجرا شد كه اين شهر در سال 1989 به شبكه جهاني جوامع ايمن پيوست.

دكتر ناصر محسني افزود: در ايران پروژه جامعه ايمن تحت عنوان 'طرح پيشگيري از حوادث در قالب جامعه ايمن از سوي وزارت بهداشت و درمان در سال 1374 كليد خورد و از سال 1386 با محوريت شوراي سياستگذاري جامعه ايمن در شهرهاي مختلف به اجرا درآمد.

وي بيان كرد: مشهد نيز از سال 1391 با شعار داشتن زيربنايي مبتني بر مشاركت و همكاري بين بخشي پروژه جامعه ايمن را آغاز و پيگيري كرد و در حال حاضر 6 منطقه شهرداري مشهد اجراي اين پروژه را در حال اجرا دارند.

وي افزود: همزمان با آغاز سال 2017 و انتخاب مشهد به عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام، اولين اجلاس جامعه ايمن در اين شهر برگزار مي شود.

سخنران علمي اين همايش دكتر سيد حسين بحريني عضو هيأت علمي دانشگاه تهران با موضوع «ايمني و امنيت» نياز اساسي سكونتگاه هاي انساني در حركت به سوي پايداري سخنراني كرد و گفت: ايمني و امنيت جزء لاينفك نيازهاي اساسي شهروندان به شمار مي آيد و ايمني نقش روان شناسي در وجود ساكنين دارد.

وي تصريح كرد: از شاخصه توسعه شهرنشيني در محيط زندگي داشتن فرهنگ، محيط طبيعي، رفاه، بهداشت، امنيت و كيفيت زندگي است.

وي افزود: متاسفانه امروزه تهديد بي آبي و آلودگي هوا در سلامت زندگي مردم اثر گذاشته است.

دكتر محسن رفيعيان عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس سخنراني خود را با موضوع «شهر ايمن- اجتماع ايمن» زمينه ساز ايجاد فضاي شهري ايمن شروع كرد و افزود: امنيت يك مفهوم اجتماعي است و ايمني سلامت در زيستن است.

در پايان اين همايش يكروزه از دو پيشكسوت عرصه مهندسي شهرسازي مهندس خجسته باغدار و مهندس حسين پوران و همچنين از اعضاي انجمن صنفي مهندسان شهرساز دوره قبل  قدرداني به عمل آمد